Azjatycka piękność - Actias dubernardi

Moje początki z Actias dubernardi były naprawdę trudne, przepełnione emocjami i procesem hodowlanym, w którym dmuchałem i chuchałem na każdą gąsienicę. Wszystko dlatego, iż był to pierwszy gatunek z rodziny pawicowatych, od którego rozpocząłem swoją przygodę z hodowlą. Dopiero później doczytałem, iż wybrałem najgorzej jak mogłem, gdyż dubernardi to bardzo kapryśna ćma. Zatem nie wiem czy to szczęście początkującego, czy po prostu zwykły przypadek spowodował, iż cieszyłem się kilkoma z rzędu pokoleniami tego motyla. Ale od początku.

Jak wspomniałem to gatunek iglastych lasów mglistych, występujący na wysokości od 1000 do 3000 metrów nad poziom morza. W przeciwieństwie do lasów deszczowych Borneo czy Gujany panują tam względnie chłodne warunki atmosferyczne. Miałem okazję wędrować górskimi lasami mglistymi, co prawda nie w Chinach, ale w górzystej części Dominiki (wyspa położona na Karaibach), i wrażenie jest nieziemskie. Panuje tam chłód, mgła i bardzo duża wilgotność. Wszystkie te elementy nadają aury pewnej tajemniczości, by nie rzec mroczności, rodem z Władcy Pierścieni. Wyobraźmy sobie, że właśnie w takim ekosystemie narodziła się chińska ćma księżycowa. Mogłoby się wydawać, iż nie ma szans na zaimplementowanie tych warunków w nasze polskie domowe realia. Mówiąc jednak najkrócej, co jest dobrą wiadomością – da się! Kluczowym czynnikiem dla tego gatunku jest zapewnienie wysokiej wilgotności powietrza w naszych hodowlarkach, powyżej 70% (a najlepiej w okolicach 90-100%). Dlatego w pierwszym kroku powinniśmy przygotować sobie plastikowe pojemniki o różnej wielkości, szczelnym wieczku bez wentylacji. Uszczelnienie podniesie wilgotność, która będzie rosnąć wraz z oddawaniem jej przez igły sosny. Jednak nie zawsze to wystarcza. Dlatego warto rozważyć spryskiwanie mgiełką ręcznika papierowego na dnie pojemnika, jak i samych gałązek. Taką metodę przyjąłem również ja.

W naturalnym środowisku pożywieniem Actias dubernardii  są igły  sosny Massona (Pinus massoniana). Na szczęście motyl równie chętnie żywi się także naszą sosną zwyczajną (Pinus silvestris) czy sosną czarną (Pinus nigra). Tego pokarmu akurat w Wielkopolsce nie brakuje. Jeśli dobrze pamiętam udział procentowy sosny zwyczajnej w naszym województwie przekracza 75% procent! To królowa polskich lasów. Przy jej pozyskaniu pamiętajmy jednak o kilku zasadach. Przede wszystkim nie obrywajcie samych igieł a całe gałązki. W ten sposób igły dłużej zachowają swoją świeżość. Ja tradycyjnie wkładam je w malutkie fiolki typu Eppendorf i zatykam od góry watą, by małe gąsieniczki się nie potopiły.  Możecie również użyć do tego celu foli aluminiowej, owijając nią fiolki, a później większe pojemniki na wodę. Źródło naszej sosny powinno być wolne od oprysków chemicznych. Starajcie się również dobierać gałązki z ładnie wybarwionymi igłami (ciemna zieleń, nie jasna), pozbawionymi chociażby rdzy i innych chorób grzybowych. Jeśli namierzymy dorodną roślinę żywicielską praktycznie będziemy gotowi na przyjęcie pierwszego stadium gąsieniczek. W całym procesie hodowli wystarczy trzymać nasze azjatyckie piękności w temperaturze pokojowej, najlepiej 20-22 stopni C. To sprawdzone przez wielu hodowców warunki, które z powodzeniem zapewnią dobre samopoczucie gąsienicom przez cały okres zimy. 

W okresie zimowym warto również pamiętać, by przesuszyć ośnieżone gałęzie. Niech sobie postoją kilka godzin w wazonie, przy okazji roztaczając w domu woń Świąt Bożego Narodzenia. Swoją drogą chińska ćma księżycowa jest naprawdę świątecznym gatunkiem! Dno pojemników zawsze wykładam ręcznikiem papierowym, który z jednej strony wchłania nadmiar wilgoci, a z drugiej zbiera ekskrementy. Jego niewątpliwą zaletą jest bardzo szybka i sprawna wymiana. 

Pozostałe zasady hodowli chińskiej ćmy księżycowej zasadniczo nie odbiegają od innych gatunków. Pudełka zmieniamy na większe w miarę wzrostu gąsienic, w końcowych fazach (L4-L5) kładąc już całe gałęzie sosnowe w dużych fiolkach na wodę zabezpieczonych folią aluminiową, gdyż gąsienice mają tendencje do topienia. W ostatnich fazach można dopuścić nieco wentylacji, pamiętając jednak, aby wilgotność wciąż być wysoka (70-100%). Warto tym samym sprawić sobie higrometr, a nawet kilka. Osobiście stosuje zestaw złożony z kilku nadajników i jednego odbiornika. Dzięki temu odczyty przesyłane są nawet z 3 pudełek jednocześnie.

W naturze Actias dubernardii pojawia się w dwóch a nawet w trzech pokoleń. W naszych warunkach klimatycznych możecie go hodować z powodzeniem aż do początków lata. Wysokie temperatury są dla tego gatunku zabójcze. Najlepiej cały proces hodowli przeprowadzić w warunkach 16-23 stopni C. Rozwój od jaja do imago trwa około 1,5 miesiąca. Gąsienice przed przystąpieniem do sporządzania oprzędu wpadają w typową dla wielu gatunków  fazę „wonderingu”, czyli szwędania, zmieniając barwę na lekko czerwoną lub brązową. To znak, że larwa przestaje żerować i szuka miejsca do budowy kokonu. Przędzie go w gałązkach sosnowych. Świeże kokony są białe, ale już po kilku dniach ciemnieją, stając się wręcz czarne. Jeśli będziecie trzymać je w temperaturze pokojowej nie powinny wpaść w diapauzę. Na dorosłe motyle trzeba trochę poczekać, nawet 1,5-2 miesięcy. 

Pamiętajmy, by kokony przechowywać w plastik-boxie na podłożu, które chłonie wilgoć. Doskonale do tego celu nadaje się wermikulit wymieszany z mchem torfowcem. Co kilka dni możemy spryskać pojemnik wodną mgiełką, by podtrzymywać wysoką wilgotność. To bardzo ważne, by nie doprowadzić do odwodnienia poczwarek. Dlatego starajcie się nie zapominać o swoich podopiecznych i co jakiś czas sprawdzajcie odczyty higrometru. Prawidłowe wartości powinny być wyższe od 70% (najlepiej w okolicach 90%). Pomocny w utrzymaniu tak wysokich warunków wilgotnościowych jest wspomniany mech torfowiec, który możemy nabyć w niemalże każdym sklepie terrarystycznym. Mech zwilżamy tak samo rozpylaczem. Ścianki pojemnika wykładamy papierem, ścierką lub ręcznikiem, co pozwoli motylom wspiąć się i napompować skrzydła. Dorosłe motyle żyją bardzo krótko. Już po kilku dniach wyglądają niczym po przejściu apokalipsy. Końcówki przednich skrzydeł samców i ogonki są pozrywane i rozdarte. Często pozostają same żyłki, co mi osobiście przypomina szkielet parasolu! Dlatego jeśli chcielibyście wyhodować kolejne pokolenie dobierzcie pary do hodowlarek jak najszybciej się da. Samo łączenie nie powinno być problemem. Motyle kopulują w nocy, ale spokojnie rano zdążycie nacieszyć nimi oko. Pozostają złączone wiele godzin. W celu łączenia w pary stosuje klasyczne hodowlarki 40x60 lub większe. Samiczka wyciera się na siatce, zatem nie potrzebujecie dodatkowych gałązek, tak jak w przypadku niektórych gatunków, np. zmierzchnicy trupiej główki. Jajka zbieramy na szalki Petriego. Po 10 do 15 dniach z jaj wychodzą małe gąsieniczki i cykl chińskiej ćmy księżycowej dobiega końca. Możecie je delikatnie spryskać wodą (mgiełką), jednak nie jest to konieczne, tak jak pisałem w przypadku starszych gąsienic. 

Jak wspomniałem na początku nie jest to łatwy gatunek dla osób początkujących. Z drugiej strony muszę być obiektywny, gdyż sam zaczynałem przygodę z hodowlą motyli nocnych właśnie od chińskiej ćmy księżycowej. Darzę ją ty samym wielkim sentymentem, a emocje, które mi towarzyszyły podczas przecierania hodowlanych szlaków na długo pozostaną w mojej pamięci. Dlatego jeśli zdecydujecie się wziąć Actias dubernardii  na pierwszy ogień nie poddawajcie się, jeśli Wam nie wyjdzie za pierwszym razem. Próbujcie dalej, do czego namawiam, gdyż to jeden z owadzich cudów natury naszej Planety i cel warty zdobycia, niczym, z programu Azja Express.

Powodzenia!

Rafał

O księżycówkach w kulturze pisałem przy okazji omawiania drugiej a raczej pierwszej światowej ikony – Actias luna, czyli księżycówki amerykańskiej. Generalnie większość księżycówek posiada podobne psychologiczne fundamenty, oddziałujące jednakowo na nasz umysł. Ich postrzeganie niezależnie od kultur i kontynentów powiązane jest z księżycem i "lunaryczną" wręcz symboliką życia i śmierci, dnia i nocy. Nie inaczej jest w przypadku chińskiej ćmy księżycowej, której symbolicznego znaczenia należy doszukiwać się oczywiście w kulturze dalekiego wschodu powiązanej z fazami księżyca, kultem ducha i natury.

Chińska symbolika Actias dubernardi:

Transformacja i odrodzenie
Jak wiele motyli i ciem, chińska ćma księżycowa przechodzi metamorfozę, co symbolizuje cykle życia, odradzanie się i ciągłe przemiany. Jest to szczególnie istotne w kontekście chińskiej filozofii, która kładzie nacisk na zmienność i naturalne cykle w życiu;

Lunarna energia i intuicja
Nazwa „księżycowa” odnosi się do nocnego trybu życia tej ćmy, co łączy ją z energią księżyca, jego fazami i znaczeniem w chińskiej astrologii. W chińskiej kulturze księżyc symbolizuje intuicję, emocje i podświadomość, a ćma księżycowa często jest kojarzona z tymi cechami;

Delikatność i subtelność
Actias dubernardi jest znana ze swojej delikatnej, pastelowej kolorystyki i eterycznego wyglądu. W kulturze chińskiej ceni się subtelność i wdzięk, które ta ćma doskonale uosabia;

Kruchość życia i przemijanie
Życie chińskiej ćmy księżycowej jako dorosłego owada jest krótkie, co symbolizuje kruchość życia oraz jego przemijalność. W chińskiej kulturze ten aspekt przypomina o docenianiu chwil i piękna życia;

Połączenie z naturą i duchowość
Ćmy jako owady nocne są często postrzegane jako stworzenia łączące świat fizyczny ze światem duchowym. Actias dubernardi, ze swoją elegancją i wyrazistością, jest symbolem harmonii i jedności z naturą;

W sztuce i literaturze chińskiej ta ćma bywa przedstawiana jako symbol ciszy, duchowego wglądu i piękna, które choć ulotne, zostaje w pamięci.

1.     Gąsienice żywiące się gatunkami iglastymi charakteryzują się specyficznym sposobem zgryzania igły. Chwytają igłę nogami przedniej części ciała, u nasady. Druga część ciała pozostaje nieruchomo na gałązce. Po czym wspinają się przednią częścią ciała ku wierzchołkowi igły, naginając ją mocno do siebie. W tym czasie ekstremalnie wyginają ciało do tyłu, cały czas pozostając tylną częścią ciała stabilnie na gałązce. Wyglądają niczym gimnastyczki wykonujące pozycje mostka. Gdy wierzchołek igły znajdzie się już przy otworzę gębowym rozpoczynają zajadanie, pochłaniając igłę od czubka do jej nasady. Ta technika umożliwia zjedzenie całej igły. Gdyby rozpoczęły ją jeść od nasady, igła zostałaby przegryziona niczym pilarką, opadając na ziemię